SERMAYESİ 1.250.000-TL. VE ÜZERİ OLAN ANONİM ŞİRKET SAHİPLERİ BİR AVUKATLA ÇALIŞMAZSA, 2025 YILI MEVZUATINA GÖRE 12 AY İÇİN TOPLAM 624.132-TL. LİK İDARİ PARA CEZASINA ÇARPTIRILABİLİR
1.GİRİŞ
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu , ilk olarak 2001 yılında başlamıştır. Akabinde, 23.01.2008 tarihinde 5728 sayılı Kanun’un 329. maddesi değiştirilmiştir. 08.02.2008 tarihinden itibaren de yürürlüğe sokulmuştur. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun m.35’te; bazı anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu hüküm altına alınmıştır. Anonim şirketin avukat bulundurma zorunluluğu, bir avukatın sigortalı olarak istihdam edilmesi veya sözleşmeli olarak çalışılması şeklinde olabilmektedir.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesinin 3. fıkrası ile;
“Eski 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.” düzenleme mevcuttur.
Eski 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesindeki düzenlemeler karşılığını Yeni 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 332. maddesinde bulmuştur.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 332. maddesi şu şekildedir:
‘’Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ellibin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüzbin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Cumhurbaşkanınca artırılabilir’’
Bu maddede 50.000 TL olarak düzenlenen en az sermaye tutarı, 24.11.2023 tarihli ve 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01.10.2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 250.000 TL’ye yükseltilmiştir.
Böylece Avukatlık Kanunu’nun 35.maddesi kapsamında; Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen asgari esas sermaye miktarının (250.000 TL) beş katı ve üzeri, yani (250 X 5) 1.250.000 TL ve üzeri olan anonim şirketler, 2025 yılı itibarıyla bir avukatla yazılı sözleşme yapmak ve bunu belgelendirmek zorundadır. Bu düzenleme, anonim şirketlerin ticari faaliyetlerini hukuka uygun şekilde yürütmeleri ve karşılaşabilecekleri hukuki riskleri önceden öngörebilmeleri, hukuk güvenliğini çoğaltmak ve hukuki sorunları en aza indirebilmek amacıyla getirilmiştir.
2.HANGİ ŞİRKETLER AVUKAT BULUNDURMAK ZORUNDADIR?
Zorunluluk, yalnızca esas sermaye sistemine tabi anonim şirketleri ve 100 veya daha fazla üyeye sahip yapı kooperatiflerini kapsamaktadır. Kayıtlı sermaye sistemine tabi halka açık şirketler ile limited şirketler bu zorunluluk dışında bırakılmıştır. Şirketin esas sermayesinin tescil edilmiş olması yeterlidir; ödenmiş sermaye dikkate alınmaz.
Aşağıdaki özet tabloda mevcut durumu izah etmeye çalıştık:
| AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU OLMAYANLAR |
AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU OLANLAR |
| 2024 Yılı öncesi kurulan A.Ş.ler ve Kooperatifler | 2024 Yılı ve sonrasında kurulan A.Ş. ve Kooperatifler |
| 2024 Yılı öncesi kurulmak kaydıyla; 1.249.999-TL.ye kadar esas sermayeye sahip A.Ş. ve Kooperatifler |
Kuruluş tarihi fark etmeksizin 1.250.000-TL. ve üzeri esas sermayesi olan A.Ş. ve üye sayısı 100den fazla üyesi olan Yapı Kooperatifleri |
| Esas sermaye artırımına giderek 2024 öncesi kurulsa dahi; sermayesini 1.250.000-TL. üzerine çıkartan A.Ş. ve Kooperatifler |
|
| Kayıtlı sermaye sistemine tabi halka açık şirketler ve limited şirketler |
Esas sermaye sistemine tabi A.Ş. ve Kooperatifler |
| Esas sermayenin tescili yeterli ödenmiş olması dikkate alınmaz |
Yurt dışı merkezli anonim şirketler bu zorunluluğa tabi mi?
Türkiye’de tescil edilmiş ve faaliyet gösteren anonim şirketler, ana şirketlerinin nerede olduğuna bakılmaksızın bu zorunluluğa tabidir. Ancak sadece Türkiye’de şubesi bulunan yabancı şirketler kapsam dışındadır.
3.DENETİMİ KİM YAPAR? ŞİRKET AVUKATLA ÇALIŞMAZSA YAPTIRIMI NEDİR?
Barolar, ticaret sicili verilerinden esas sermayesi 1.250.000 TL ve üzeri olan şirketleri tespit ederek bu şirketlere resmî yazı gönderir. Şirket, tebliğ edilen yazıların tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içerisinde:
- Şayet sözleşmeli avukat bulunduruyorlar ise, mevcut yıla ait güncel sözleşmeli avukat bilgilerini,
- Avukatlık ücretinin ödendiğine dair serbest meslek makbuzunu,
- Ödeme dekontunu
sunmak zorundadır. Sadece anonim şirket avukatlık sözleşmesi yapılması yeterli bulunmamaktadır.
Sunulmaması halinde Baro, ilgili şirket hakkında o ilin Cumhuriyet Başsavcılığı’na şirket hakkında suç duyurusunda bulunulmaktadır.
Cumhuriyet Savcılığı tarafından re’sen başlatılan soruşturma neticesinde ve bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda ise; şirketler, yüksek oranlı idari para cezaları ile karşı karşıya kalabilir. Avukat bulundurma yükümlülüğüne aykırı davranan anonim şirketlere, 1136 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca her ay yani her ihlal için olmak üzere idari para cezası uygulanmaktadır.
2025 yılı itibarıyla bu ceza:
Asgari ücretin iki aylık brüt tutarı kadar
(2025 brüt asgari ücret aylık: 26.005,50 TL x 2 = 52.011 TL)
esas sermayesi 1.250.000 TL ve üzeri olan şirketler için hukuken bağlayıcı bir yükümlülüktür.
Haliyle, bir yıl boyunca avukatla sözleşme yapmayan bir şirket, 12 ay için toplam 624.132 TL idari para cezasına çarptırılabilir.
4.İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ?
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunu yerine getirmeyenlere uygulanan para cezası Tebligat Kanunu’na göre tebliğ edilir.
Bu para cezalarına karşı, tebliğden itibaren 7 gün içerisinde yetkili sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. Kesinleşen para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilir. Tahsil edilen paralar Hazineye gelir olarak kaydedilir.
5.ÇALIŞACAĞINIZ AVUKATA ASGARİ NE KADAR ÜCRET ÖDEMEK ZORUNDASINIZ?
03.10.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2025 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 3. Bölümüne göre, anonim şirketlerin sözleşmeli avukata ödemesi gereken asgari aylık ücret 32.000-TL ve yapı kooperatiflerince ödenmesi gereken meblağ ise en az 19.200-TL olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu ücret KDV hariç net tutardır.
Anonim şirket avukat bulundurma zorunluluğu ücreti her yıl tarifeye göre güncellenmektedir. Bu bedel asgari nitelikte olup, şirketin çalışan sayısı, sermayesi ve cirosuna göre, harcanan emek ve zaman, işlemelerin yoğunluğu ve karmaşıklığı ile tarafların anlaşmasına göre belirlenebilmektedir. Ancak bu tutarın altında bir bedelle sözleşme yapılamaz.
Hukuki destek alarak bu yükümlülüğü yerine getirmek yalnızca yasal cezaları önlemekle kalmaz, aynı zamanda şirketlerin uzun vadeli ekonomik zararlarını ve hukuki risklerini de minimize eder. Özellikle sermaye ve faaliyet büyüklüğüne sahip anonim şirketler için, bir avukatla düzenli çalışmak hem hukuki hem de ticari açıdan büyük bir avantaj sağlamaktadır. Hem yasal yaptırımlardan kaçınmak, hukuki itibar kayıplarının önüne geçmek, hem de şirketin kurumsal yapısını güçlendirmek için atılması gereken stratejik bir adımdır.
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu, yalnızca yasal gerekliliğin ötesinde ticari güvenlik, yasal uyum ve sürdürülebilir kurumsal gelişim açısından da önemli bir avantaj sağlar. Binbir emek ve yatırımla kurduğunuz biricik şirketinizi, hukuki ve mali anlamda risklerden koruyabilmek adına bu yükümlülüğü vakit kaybetmeden yerine getirin.
