Makalelerteknoloji hukukuFSEK M.72 DÜZENLEMESİ ve GETİRDİĞİ YENİLİKLER

15/05/2022
https://www.aliyuksel-hilmiozalp.av.tr/wp-content/uploads/2022/07/FSEK-M.jpg

FSEK M.72 DÜZENLEMESİ ve GETİRDİĞİ YENİLİKLER

A. GENEL OLARAK

21.12.2021 tarihinde kabul edilen ve 25.12.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7346 sayılı ‘Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1.maddesinde yer alan düzenlemeye göre,  5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 72. maddesi, başlığı ile birlikte değiştirilmiştir.

İlgili maddedeki son değişiklik, 08.02.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 23.01.2008 kabul tarihi ve 5728 sayılı ‘Temel Ceza Kanunlarına Uyum Amacıyla Çeşitli Kanunlarda Ve Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 139.maddesiyle gerçekleşmiş ve madde önceki halini almıştı.

Maddedeki son değişiklikle birlikte, maddede yer alan korumanın kapsamının ve cezai sorumluluğunun genişletildiği görülmektedir.

B. AMAÇ VE GEREKÇE

Değişikliğin amacı, Kanun teklifinde ‘5846 Sayılı Kanunda yer alan bilgisayar programlarına ilişkin olarak sağlanan ve koruyucu programları etkisiz kılmaya yönelik hazırlık hareketlerini yaptırıma bağlayan düzenlemeye, tüm eser, icra, fonogram, yapım ve yayınlar dahil edilmektedir. Bunun yanında canlı spor etkinliklerinde çevrimiçi korsan yayınlarla mücadele edilmesi noktasında mevzuatta bulunan eksikliğin giderilmesi amacıyla 5894 sayılı Kanunda düzenleme yapılmaktadır.’ Şeklinde ifade edilmiştir.

Değişikliğin bir diğer amacı da, AB Direktifi ile uyum sürecine katkı sunmaktır.
Nitekim Kanunun bahse konusu değişikliği öngören 1.Maddesinin gerekçesinde, ‘5846 sayılı Kanunun 72. Maddesinde, yalnızca bilgisayar programlarına ilişkin olarak sağlanan ve koruyucu programları etkisiz kılmaya yönelik hazırlık hareketlerini yaptırıma bağlayan düzenleme, madde ile tüm eser, icra, fonogram, yapım ve yayınları kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmektedir. Bu düzenleme ile telif hakkı sahipleri tarafından izinsiz kullanımları engellemek amacıyla öngörülen teknolojik önlemleri etkisiz kılmaya yönelik ürün ve araçların ticaretini ve tanıtımını yapanların cezalandırılması amaçlanmaktadır. Düzenleme ayrıca 2001/29/AT sayılı AB Direktifi ile de uyum sağlamaktadır.’ İfadelerine yer verilmiştir.

             MADDENİN ÖNCEKİ HALİ         MADDENİN GÜNCEL HALİ
  Koruyucu programları etkisiz kılmaya yönelik hazırlık hareketleri   MADDE 72  –  Bir bilgisayar programının hukuka aykırı olarak çoğaltılmasının önüne geçmek amacıyla oluşturulmuş ilave programları etkisiz kılmaya yönelik program veya teknik donanımları üreten, satışa arz eden, satan veya kişisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.   Teknolojik önlemleri etkisiz kılma     MADDE 72 – Bu Kanunda yer alan hakların korunması amacıyla eser, icra, fonogram, yapım ve yayınların kullanımının kontrolünü sağlamak üzere erişim kontrolü veya şifreleme gibi koruma yöntemi ya da çoğaltım kontrol mekanizması uygulamalarıyla sağlanan etkili teknolojik önlemleri etkisiz kılmaya yönelik;   a) Ürün ve araçları imal veya ithal eden, dağıtan, satan, kiraya veren veya ticari amaçla elinde bulunduranlar, b) Ürün ve araçların reklam, pazarlama, tasarım veya uygulama hizmetlerini sunanlar,   altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

C. MADDENİN GETİRDİĞİ YENİLİKLER

  1. MADDENİN KORUMA KAPSAMI GENİŞLETİLMİŞTİR.

Teknolojik gelişmelerin bir sonucu olarak, maddenin önceki halinde ‘ilave programlar’ olarak bahsedilen programların nitelik ve türleri bakımından net bir tanıma ihtiyaç duyulmuş ve söz konusu programlar, ‘erişim kontrolü veya şifreleme koruma yöntemleri ya da çoğaltım kontrol mekanizması uygulamalarıyla sağlanan teknolojik yöntemler’ ifadesiyle açıklığa kavuşturulmuştur. Belirtmek gerekir ki, maddede belirtilen programlar sınırlı sayıda olmayıp, erişim kontrolü veya şifreleme gibi koruma yöntemlerinin tamamı koruma kapsamına alınmıştır.

Maddenin önceki halinde sadece ‘Bilgisayar programları’ koruma kapsamındayken, maddenin güncel halinde, FSEK kapsamındaki tüm haklar koruma kapsamına alınmıştır.

MADDEDEKİ DEĞİŞİKLİK İLE SUÇU OLUŞTURAN EYLEMLERİN KAPSAMI GENİŞLETİLMİŞTİR.

Maddenin önceki halinde, suça konu eylemler:

  • Program veya teknik donanımları üretmek,
  • Satışa arz etmek, satmak
  • Kişisel kullanım amacı dışında elinde bulundurmak şeklindeyken,

Maddenin güncel halinde, suça konu eylemler:

  • Ürün ve araçları imal veya ithal etmek
  • Dağıtmak
  • Satmak
  • Kiraya vermek
  • Ticari amaçla elinde bulundurmak
  • Ürün ve araçların reklam, pazarlama, tasarım veya uygulama hizmetlerini sunmak

Şeklinde sayılmıştır. Bu yolla, söz konusu maddenin uygulanabilirliği artmış ve Ceza Hukukunun temel prensiplerinden, ‘suç ve cezanın kanuniliği’ ilkesi bakımından önemli bir düzenleme halini almıştır.

Yine maddenin önceki halinde ‘kişisel kullanım amacı dışında elinde bulundurmak’      ifadesinin mefhumu muhalifinden anlaşılan ‘ticari amaçla elde bulundurmak’ ifadesi de maddede yerini almış, madde kapsamında ‘kişisel amaçla elde bulundurmak’ ibaresine yer verilmeyerek söz konusu kullanım örtülü bir istisna haline getirilmiştir.

MADDE BAŞLIĞINDA DEĞİŞİKLİĞE GİDİLMİŞTİR.

Maddenin önceki halinde yer alan ‘Koruyucu programları etkisiz kılmaya yönelik
hazırlık  hareketleri
’ şeklindeki madde başlığı da, içerikle orantılı olarak daha net bir
ifade ile değiştirilmiş ve madde başlığı ‘Teknolojik önlemleri etkisiz kılma’ halini
almıştır.

MADDE KAPSAMINDAKİ YAPTIRIMDA DEĞİŞİKLİK ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR.

Maddenin madde kapsamındaki fiilleri icra eden failler için öngördüğü yaptırımda
herhangi bir değişiklik yapılmayıp ‘altı aydan iki yıla kadar hapis cezası’ şeklindeki
hüküm muhafaza edilmiştir.

SONUÇ

5846 Sayılı fikir ve Sanat Eserleri Kanunun 72.maddesindeki değişiklikle, maddenin önceki halinde yalnızca bilgisayar programları için öngörülen koruma, Kanunun koruma kapsamındaki tüm hakları kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

Yine maddenin önceki halinde ‘ilave programlar’ şeklinde yer alan ifade, daha net bir tanım kazanmış ve erişim kontrolü veya şifreleme gibi koruma yöntemi ya da çoğaltım kontrol mekanizması uygulamalarıyla sağlanan etkili teknolojik önlemleri olarak ifade edilmiştir. Söz konusu değişiklik, maddenin anlaşılırlığı ve uygulanabilirliğini kolaylaştırmaya yöneliktir.

Teknolojik gelişmelerle birlikte, maddeyle korunan hakların ihlaline yol açacak fiillerin arttığı görülmüş ve maddedeki değişiklikle, suça konu eylemler arttırılarak koruma genişletilmiştir.

Yukarıda bahsettiğimiz tüm değişikliklerle birlikte madde, gerekçesinde de ifade edildiği üzere, özellikle canlı spor etkinliklerinde çevrimiçi korsan yayınlar ile mücadele etmek üzere daha etkili, daha uygulanabilir ve daha caydırıcı bir hüküm halini almıştır.

Her hakkı 5846 sayılı kanun gereği Ali Yüksel-Hilmi Özalp hukuk bürosuna aittir.

Hazırlayan:    Stj. Av. Aydan ATAKAN

Paylaş
Paylaş