Makalelerşirketler hukukuTASARRUF FİNANSMAN ŞİRKETLERİ

28/04/2021
https://www.aliyuksel-hilmiozalp.av.tr/wp-content/uploads/2022/07/tasarruf-finansman-sirketleri-scaled-e1670593385844-1280x1280.jpg

TASARRUF FİNANSMAN ŞİRKETLERİ

 

TASARRUF FİNANSMAN ŞİRKETLERİ

 Konut ve taşıt başta olmak üzere, insanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve kredi yerine kullanılabilecek alternatif finansman hizmeti sunan, adlarını “tasarrufa dayalı faizsiz finans sistemi” veya “faizsiz peşinatsız kredi sistemi” reklamlarıyla duyuran, özellikle düşük gelirli ve konut, taşıt gibi ihtiyaçları bulunanların belirli bir süre tasarrufta bulunarak, daha sonrasında finansman elde etmelerini sağlayan, tasarruf finansmanı faaliyetleri yürüten özel şirketler; Tasarruf Finansmanı Şirketleridir.

Herhangi bir denetime sahip olmamasından ötürü müşteriler ve finansal sistem açısından doğabilecek riskler göz önüne alınarak yapılan düzenleme ve denetim çalışmaları sonucunda 7292 sayılı “Finansal kiralama, faktöring ve finansman şirketleri kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun” TBMM genel kurulunda kabul edilerek yasalaştı ve 7 Mart 2021 tarihli 31416 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Yapılan düzenlemelerle, 6361 sayılı kanunda tasarruf finansmanı şirketlerinin kurulması için öngörülen tasarruf finansman faaliyetlerine ilişkin sürecin daha iyi anlaşılabilmesi adına “organizasyon ücreti”, “tahsisat”, “tasarruf finansman faaliyeti” ve “tasarruf fon havuzu” kavramları eklendi. Tasarruf Finansman Şirketleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun denetimi altına alındı. Bu çerçevede, şirketlerin kuruluş izinlerinin BDDK’nın en az 5 üyesinin olumlu oyu ile verileceği düzenlemesi getirildi. Tasarruf Finansman Şirketleri için asgari yüz milyon Türk Lirası sermaye şartı ve tasarruf fon havuzu hesaplarını diğer hesaplarından ayırma zorunluluğu getirildi.

Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile uzun zamandır regülasyon bekleyen sektörün önde gelen Tasarruf Finansman şirketlerinin temsilcileri kararı mutlulukla karşılarken, düzenlemenin getireceği yeniliklere ilişkin açıklamalarda bulundular.  Sektörün canlılığını arttırmak ve vatandaşları tasarrufa daha fazla teşvik edebilmek adına yasanın önemine dikkat çeken Birikimevim Yönetim Kurulu Başkanı Osman Telli, yasa ile birlikte sadece şirketlerin değil, tüketici haklarının da koruma altına alındığının altını çizdi. Yasa ile birlikte bu modelin finansal bir enstrüman olarak yerini bulmasının sevindirici olduğunu söyledi.

Sektörün önde gelen firması Emin Grup Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Musab Üstün ise “köklü ve tecrübeli firmaların içinde olduğu daha şeffaf bir dönem başlayacak. BDDK denetimleriyle sektördeki faaliyetlerin sonuçlarının raporlanması, sistemin devlet otoritelerince kontrol edilebilir hale gelmesi güven unsurunun güçlenmesini sağlayacaktır. Yasal alt yapı ile bankacılık dışındaki finansal sektörün gelişiminin sağlanacağına ve sistemin konvansiyonel modellere başarılı bir alternatif olacağına inanıyoruz. Bu açıdan yasal statü ile önemli bir alternatif haline gelecek sistemle, Eminevim olarak bir yılda yaptığımız hem konut hem de araç teslimatlarını yıllık 25-30 binlerden 2-3 yıllık periyodlar içinde 100 binlere çıkarabilmek mümkün hale gelebilir. “ açıklamalarında bulundu.

Fuzulev Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal ise yaptığı açıklamada sektörün büyüme beklentisinin bu alana olan ilgiliyi arttırdığına ve yeni yapılan düzenlemeler ile mağduriyet yaşama riskinin sıfıra indirildiğine değindi.

BDDK’dan yapılan açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:

“Kanuna eklenen ‘Tasarruf finansman şirketlerinin intibak süreci’ başlıklı Geçici 7’nci maddede, ‘Tasarruf finansman faaliyeti yürüten şirketlerin 1 ay içinde kurumumuza başvuruda bulunmak ve durumlarını kanun hükümlerine uygun hale getireceklerine veya müşteri hak ve menfaatlerini zarar uğratmadan tasfiye olacaklarına dair bir plan sunmak zorunda oldukları’ hükmü yer almaktadır.

Bu itibarla, halihazırda tasarruf finansman faaliyeti yürüten tüm kişi ve kuruluşların 7 Nisan 2021 tarihine kadar gerekli bilgi ve belgelerle, kanun hükümlerine intibak etmek veya tasfiye olmak üzere kurumumuza başvuru yapmaları zorunludur. Zira mevcut durumda tasarruf finansman faaliyetinden kaynaklanan borç ve/veya alacakları bulunan ancak belirtilen tarihe kadar kurumumuza henüz başvuru yapmamış olanlar hakkında kanunun 46’ncı maddesi hükümleri uyarınca işlem tesis edilecektir.”

Kanunun Geçici 7’nci maddesi kapsamında BDDK’ya başvuracak şirketler, verecekleri dilekçe ile birlikte gerekli belgeleri noter onaylı şekilde sunacaklar. Halen var olan 35 şirketin yasaya uyumu için bir aylık süre var. Bu sürede tüm şirketlerin BDDK’ya yasa hükümlerine nasıl uyacaklarını ortaya koyan altı aylık bir plan sunması gerekiyor. Plan sunamayan şirketleri için ise tasfiye süreci başlatılacak.

Gerekli belgeler; intibak veya iradi tasfiye planı, bilgi formu, tasarruf finansman faaliyetinde bulunduklarına dair beyanı, sürecin tamamlanacağına ilişkin yönetim kurulu taahhüdü, ortaklarına ait beyanname ve taahhütleri, üst düzey yöneticilerine ait beyanname ve Kamu Gözetimi Kurumu tarafından kamu yararını ilgilendiren kuruluşların (KAYİK) denetimi ile yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim kuruluşu ile yapılan bağımsız denetim sözleşmesi olarak sıralandı.

Tasarruf Finansman Şirketlerinin Faaliyetleri nelerdir?

Tasarruf finansmanı şirketleri, müşterileri ile tasarruf finansman sözleşmesi yaparak bu sözleşme kapsamında tasarruf finansman faaliyeti yürütürler.

Tasarruf finansmanı sözleşmesi, belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi için müşteriye finansman kullanım hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşmedir.

Tasarruf finansman faaliyeti, sözleşme kapsamında, önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla, konut, çatılı iş yeri, veya taşıtın edimi için faizsiz finansman esaslarına göre belirli bir süre tasarruf edilmesi, müşterilere finansman kullandırılması ve toplanan tasarrufların yönetimidir.

Şirket, her müşteri grubu ve müşteri bazında bir tasarruf ve finansman planı düzenler. Grup halinde tasarruf uygulamasında müşterilerin teslimat tarihleri, grup için öngörülen toplam vade esas alınarak belirlenir.

Tasarruf finansmanı şirketleri, tasarruf finansmanı sözleşmesi kapsamında müşterilerinden tasarruf finansman faaliyetlerini sürdürebilmek ve tasarruf fon havuzu yönetimi için faiz yerine Organizasyon Ücreti adında belirli bir miktar ücret alırlar.

Tahsisata hak kazanılmasına ilişkin koşulların yerine getirilmiş olması şartıyla, Şirket tarafından vadesi geldiğinde müşterilerin tasarruf birikimleri ve sözleşme kapsamında taahhüt edilen finansman tutarı, müşteriye, mirasçısına veya vekiline konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinmesi amacıyla kullanmak üzere ödenir.

Tasarruf Finansmanı Sözleşmelerinde Cayma ve Fesih Hakkı

Kanunda yapılan değişiklikler kapsamında Tasarruf finansman sözleşmelerinde müşteriye cayma ve fesih hakkı getirildi. Tasarruf finans sözleşmesinin imzalanmasını takip eden 14 gün içinde müşteri herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahip olacağı düzenlendi. Bu durumda organizasyon ücreti dahil müşteriden alınan tüm tasarruflar cayma kararının bildirilmesinden itibaren 14 gün içinde geri ödenir düzenlemesi getirildi.

Ayrıca müşteri, sözleşmenin tasarruf dönemi bitene kadar sözleşmede fesih hakkına sahip olacağı düzenlendi. Bu kapsamda, şirket müşterinin fesih hakkını kullanması halinde, organizasyon ücret bedeli dışında kalan toplam birikim tutarını müşteriye Kurulca belirlenecek süre içerisinde geri ödemekle yükümlüdür.

 Tasarruf Finansman Şirketleri’nin Kuruluşu ve Faaliyet İzinleri

Yeni gelen değişiklikler kapsamında Tasarruf Finansman Şirketlerinin, denetim ve gözetime elverişli, faaliyetlerini güvenilir şekilde icra edebilecek, güvene dayalı bir ortaklık yapısına, yeterli mali güce, iyi yönetime ve gerekli organizasyon yapısına sahip olması amaçlandı. Bu kapsamda, Tasarruf Finansman Şirketlerinin kuruluş izinleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) en az 5 üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınacak kararla veriliyor.

6361 sayılı kanunun 5.maddesine göre Tasarruf Finansmanı Şirketlerinin kuruluşunda; tamamı nama yazılı paylardan oluşan anonim şirket şeklinde kurulması, ticaret unvanında “Finansal Kiralama Şirketi”, “Faktoring Şirketi”, “Finansman Şirketi” veya “Tasarruf Finansman Şirketi” ibarelerinin bulunması ve sermayesinin asgari 100 milyon Türk Lirası olması, Ana sözleşme hükümlerinin 6361 sayılı kanuna uygun olması, ve kurumun etkin denetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısına sahip olması şartları aranmaktadır.

Ayrıca 6361 sayılı kanunun 6.maddesine göre tasarruf şirketlerinin kurucularında; müflis olmaması, konkordato ilan etmemiş olması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmemiş olması veya hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmemiş olması, üç yıldan fazla hapis ile cezalandırılmamış olması, taahhüt ettikleri sermayeyi karşılayabilecek derecede mali güç ve itibara sahip bulunması, tüzel kişi olması halinde ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması, işin gerektirdiği dürüstlük ve yeterliliğe sahip olması şartlarının bulunması gerekmektedir.

Kuruluş izni alan Tasarruf Finansman Şirketlerinin, faaliyete geçebilmeleri için ayrıca faaliyet izni almaları şarttır. Kuruluş izni almış olan şirketlerin faaliyete geçebilmeleri için; sermayesinin nakit olarak ödenmiş ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek düzeyde olması, kurucuları tarafından asgari sermayenin yüzde 5’i tutarındaki sisteme giriş payının genel bütçeye kaydedilmek üzere Maliye Bakanlığına bağlı muhasebe birimlerine yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi, uygun hizmet birimleri ile iç kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve raporlama sistemlerinin kurulmuş ve bu birimler için yeterli personel kadrosunun oluşturulmuş, personelin yetki ve sorumluluklarının belirtilmiş olması gerekir.

Şartları Yerine Getirmeyen ve Gerekli İzinleri Almadan Faaliyetlerini Sürdüren Şirketlere Yaptırım

Yapılan yeni değişiklikler kapsamında şartları yerine getirmeden izinsiz tasarruf finansman faaliyetinde bulunan şirketler hakkında BDDK tasfiye kararı verebilecek. Alınması gereken izinleri almaksızın tasarruf finansman faaliyetlerinde bulunan kişiler, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.

BDDK’nın ilgili Cumhuriyet Başsavcılığını muhatap talebi üzerine, sulh ceza hakimince, dava açılması halinde davaya bakan mahkemece iş yerlerinin faaliyetleri ve reklamları geçici olarak durdurulacak, ilanları toplatılacak.

Bu aykırılıkların internet ortamında gerçekleşmesi halinde BDDK tarafından içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecek. Karar uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna gönderilecek.

Tasarruf Finansman Şirketlerinin Diğer Finans Kurumlarından Farkları

 Tasarruf Finansman Şirketlerini, finans sektöründeki diğer kurumlardan ayıran en önemli farkı tasarruf etme şartına bağlı olarak yapılmasıdır. Tasarruf imkanını bireysel veya grup halinde şeklinde sunmaktadırlar. Belli bir süre “tasarruf etme” sonunda “finans sağlama” olarak iki ayrı dönemi kapsamaktadırlar. Bireysel tasarruf sisteminde kişilerin sisteme önceden kararlaştırılmış belirli bir vadeye kadar para yatırması, grup halinde tasarrufta ise bireylerin tasarruf edecekleri dönemin değişiklik göstermesi söz konusudur. Grup halindeki tasarruf sisteminde kişilerin ödeme durumuna göre kendisine uygun düşecek grupta 24, 30, 36, 48, 60, 80, 100, 120, 160 veya 200 kişilik gruplarda yer alması, müşterilerin finansman büyüklüğüne uygun düşecek şekilde değişen oransal ücret tahsil edilmesi ve çekilişte henüz çıkmayan müşterilere diğer gruplardan sağlanan kaynaklarla ödeme yapılması sağlanmaktadır. Sözleşmenin “finans sağlama” dönemine geçildiğinde ise finanse edilen varlık karşılığında henüz ödenmemiş olan kısmı için ipotek veya rehin teminatı alınabilecek bir konut veya taşıt olması gerekmektedir. Bankalardaki kredi sisteminden en büyük farkı; finans olarak temin edilecek paranın, müşteriye derhal değil, belirli bir tasarruf sürecinin sonunda verilmesidir. Ayrıca bu sistem katılımcıyı faiz yükünden kurtarıyor. Tasarrufa dayalı faizsiz finans sisteminde paranın herhangi bir maliyeti olmuyor. Sistem herhangi ek bir mali yük içermediği için vatandaş rahatlıkla evine ve arabasına sahip olabiliyor

Sonuç

Ev ve araç sahibi olmak isteyen, özellikle faize karşı hassasiyeti bulunan veya bankacılık sisteminde kredibilitesi olmayan vatandaşların konut sahibi olmasını kolaylaştırmak ve  kredilendirilemeyen konut ve arsa hükmündeki gayrimenkullerin satışını kolaylaştırılmak için kurulan ve hızla yaygınlaşan, Tasarruf Finansman Şirketleri hakkında getirilen düzenlemeler ile bu şirketlerin denetimi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’na geçti. TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaşan düzenlemeler ile sistemin korunması ve güvenilirliği arttırıldı. Yeni başlayan dönem ile getirilen güvenceler sebebiyle vatandaşların bu şirketlere olan ilgisinin ve katılımının artması ve dolayısıyla da ülke ekonomisinin canlanması hedefleniyor.

Kaynakça

Her hakkı 5846 sayılı kanun gereği Ali Yüksel-Hilmi Özalp hukuk bürosuna aittir.

Hazırlayan

Av. Elifnaz ÖZER

 

Paylaş
Paylaş